Unia Europejska konsekwentnie prowadzi działania zmierzające do ograniczania emisji substancji wpływających destrukcyjnie na warstwę ozonową oraz wywołujących tzw. efekt cieplarniany. Działania te polegają na ograniczaniu emisji i wycofywaniu substancji zubożających warstwę ozonową oraz ograniczaniu dostępności czynników chłodniczych z grupy gazów fluorowanych (tzw. F-gazów), które są gazami cieplarnianymi.
W celu realizacji ww. zadań w praktyce, wydano grupę rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady oraz Komisji Europejskiej, regulujących sposoby postępowania z substancjami kontrolowanymi i fluorowanymi gazami cieplarnianymi. Najważniejsze z nich to ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2024/573 z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014 oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową. Minimalne wymagania i warunki dotyczące wzajemnego uznawania certyfikacji przedsiębiorstw i personelu w odniesieniu do poszczególnych rodzajów urządzeń zawierających fluorowane gazy cieplarniane określają następujące rozporządzenia wykonawcze:
- Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2015/2067 z dnia 17 listopada 2015 r. (stacjonarne urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne i pompy ciepła oraz agregaty chłodnicze samochodów ciężarowych i przyczep chłodni)
- Rozporządzenie Komisji (WE) NR 304/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. (stacjonarne systemy ochrony przeciwpożarowej i gaśnice)
- Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2015/2066 z dnia 17 listopada 2015 r. (rozdzielnice elektryczne)
- Rozporządzenie Komisji (WE) NR 306/2008 z dnia 2 kwietnia 2008 r. (rozpuszczalniki na bazie fluorowanych gazów cieplarnianych)
Odnośniki do rozporządzeń europejskich oraz do przepisów krajowych w zakresie f-gazów i substancji kontrolowanych znajdziesz tutaj.
Wdrożenie przepisów europejskich (rozporządzenia (UE) 517/2014) do prawa polskiego nastąpiło w wyniku uchwalenia ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych. Ustawa ta została zmieniona ustawą z dnia 12 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw, zwaną dalej „ustawą zmieniającą”. Ustawa zmieniająca weszła w życie w dniu 23 września 2017 r. Nowelizacja związana była z koniecznością wdrożenia do prawa krajowego postanowień rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 842/2006.
Odnośnik do tekstu jednolitego nowej ustawy, po zmianach znajduje się tutaj.
W oparciu o przepisy zmienionej ustawy wydano także nowe rozporządzenia, zawierające szczegółowe regulacje w zakresie certyfikacji personelu i przedsiębiorców. Odnośniki do treści nowych rozporządzeń znajdują się tutaj.
Minister Rozwoju z delegacji ustawy, rozporządzeniem z dnia 7 listopada 2017 r. w sprawie wskazania podmiotu pełniącego funkcję jednostki certyfikującej przedsiębiorców oraz jednostki certyfikującej personel powierzył Urzędowi Dozoru Technicznego pełnienie funkcji jednostki certyfikującej personel oraz jednostki certyfikującej przedsiębiorców.
W zakresie certyfikacji personelu i przedsiębiorców nowa ustawa odwołuje się do Rozporządzeń Wykonawczych Komisji (UE) nr: 2015/2067 (uchylającego rozporządzenie nr 303/2008) oraz 2015/2066 (uchylającego rozporządzenie nr 305/2008). Rozporządzenia numer 304/2008 i 306/2008 pozostały w mocy.
Rozporządzenie (UE) 2015/2067 wprowadza dodatkowo obowiązek posiadania certyfikatu przez osoby fizyczne wykonujące określone w tym rozporządzeniu czynności w odniesieniu do agregatów chłodniczych samochodów ciężarowych i przyczep chłodni, a także konieczność posiadania certyfikatu przez osoby fizyczne dokonujące napraw i likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła oraz agregatów chłodniczych samochodów i przyczep chłodni zawierających fluorowane gazy cieplarniane. W ww. rozporządzeniu zawarto również nowe wymaganie w stosunku do przedsiębiorstw wykonujących czynności w stosunku do stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła oraz stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej, polegające na obowiązku posiadania certyfikatu przez przedsiębiorstwa zajmujące się naprawą i likwidacją tych urządzeń. Certyfikat dla przedsiębiorców w odniesieniu do agregatów samochodów ciężarowych i przyczep chłodni nie jest wymagany.
Rozporządzenie (UE) 2015/2066 wprowadza dodatkowo obowiązek posiadania certyfikatu przez osoby fizyczne dokonujące instalacji, serwisowania, konserwacji oraz napraw i likwidacji rozdzielnic elektrycznych zawierających fluorowane gazy cieplarniane.
Zgodnie z art. 9 ustawy zmieniającej, wykonywanie czynności polegających na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, a także naprawie i likwidacji agregatów chłodniczych samochodów i przyczep chłodni będzie wymagało złożenia, z wynikiem pozytywnym, dodatkowego egzaminu. Egzamin dodatkowy jest przeprowadzany, podobnie jak zwykły egzamin, przez jednostki oceniające personel. Po zdaniu dodatkowego egzaminu można otrzymać nowy certyfikat, w rozszerzonym zakresie. Szczegółowe informacje na temat wydawania certyfikatów w rozszerzonym zakresie dla personelu znajdziesz tutaj, a dla przedsiębiorców tutaj.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy zmieniającej: „Certyfikaty dla personelu, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy zmienianej (…), w brzmieniu dotychczasowym, zachowują ważność i upoważniają także do wykonywania czynności naprawy i likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła, jeżeli upoważniają do wykonywania czynności instalowania oraz konserwacji lub serwisowania takich urządzeń.”
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy zmieniającej: „Certyfikaty dla personelu, o których mowa w art. 20 ust. 2 ustawy zmienianej (…), upoważniają także do wykonywania czynności naprawy i likwidacji stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej”.
Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy zmieniającej: „Certyfikaty dla personelu, o których mowa w art. 20 ust. 3 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, zachowują ważność i upoważniają także do wykonywania czynności instalowania, konserwacji lub serwisowania, naprawy i likwidacji stacjonarnych rozdzielnic elektrycznych zawierających fluorowane gazy cieplarniane lub odzysku tych gazów z rozdzielnic elektrycznych, jeżeli upoważniają do wykonywania czynności odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych z rozdzielnic wysokiego napięcia.
Zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy zmieniającej: „Certyfikaty dla przedsiębiorców, o których mowa w art. 29 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, zachowują ważność i upoważniają także do wykonywania czynności naprawy i likwidacji odpowiednio:
- stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła;
- stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej.”
Zgodnie z art. 10 ustawy zmieniającej, posiadane obecnie certyfikaty dla personelu i przedsiębiorców można wymienić na nowe, w rozszerzonym zakresie, opisanym w czterech powyższych akapitach. Nowa ustawa umożliwia również zmianę danych certyfikatów dla personelu i przedsiębiorców. Bliższe informacje na temat wymiany i zmiany danych certyfikatów dla personelu znajdziesz tutaj, a dla przedsiębiorców tutaj.
Urząd Dozoru Technicznego | Uprawnienia dla osoby fizycznej | Uprawnienia dla przedsiębiorcy | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Urządzenia mobilne | Opis | Ilustracja | Certyfikat Personalny (berterminowy) | Zaświadczenia o odbytym szkoleniu (berterminowe) | Uzupełnianie CRO | Certyfikat dla przedsiębiorcy | Wyposażenie Procedury System dokumentowania |
Urządzenia ruchome chłodnicze i klimatyzacyjne - czynność odzysku |  | ∨ | |||||
Samochody ciężarowe chłodnie i przyczepy chłodnie |  | ∨ | ∨ ≥5 ton.eq.CO2 F-gazu lub ≥3 kg SZWO | ||||
Urządzenia klimatyzacyjne w niektórych pojazdach silnikowych · Pojazd do przewozu osób, mający nie więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy · Pojazd do przewozu ładunków o masie maks. mniejszej niż 3,5 tony (tzw. sam. dostawcze) o masie odniesienia nieprzekraczającej 1305 kg |  | ∨ | |||||
Urządzenia stacjonarne | Stacjonarne urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne i pompy ciepła |  | ∨ | ∨ ≥5 ton.eq.CO2 F-gazu lub ≥3 kg SZWO | ∨ | ∨ | |
Stacjonarne systemy ochrony przeciwpożarowej i gaśnice |  | ∨ | ∨ ≥5 ton.eq.CO2 F-gazu lub ≥3 kg SZWO | ∨ | ∨ | ||
Rozdzielnice elektryczne/ rozdzielnice wysokiego napięcia |  | ∨ | ∨ ≥5 ton.eq.CO2 F-gazu lub ≥3 kg SZWO | ||||
Rozpuszczalniki |  | ∨ | ∨ ≥5 ton.eq.CO2 F-gazu lub ≥3 kg SZWO | ||||